Aleijda te Woerds (1781-1853)

Aleijda wordt als Aleydis Terwoort of Terwort op 21 maart 1781 rooms katholiek gedoopt in de Sankt Franziskuskirche in Zwillbrock, net over de grens bij Groenlo.

Het katholicisme is in die tijd - ook in Winterswijk – verboden, maar omdat veel katholieke ouders hun kinderen toch willen laten dopen doen ze dat in de Nederduits Gereformeerde Kerk. Dat doen de grootouders van Aleida ook met hun zoon, de vader van Aleida, maar Aleijda zelf en haar broers en zusters worden katholiek gedoopt in de Sankt Franziskuskirche te Zwillbrock, vlak over de grens. Die wordt in 1748 ingewijd^[3] In 1795 wordt in ons land de bisschoppelijke hiërarchie weer hersteld^[4]. Zwillbrock behoort in de Franse tijd (1795-1813) tot het arrondissement van Steinfurt (Dld), vandaar dat haar huwelijksakte en in de huwelijksbijlage ^[5] ook Steinfurt als doop-/geboorteplaats wordt opgegeven[^6]

Aleijda is dienstmeid^[7], misschien wel op het Olde Hoes of ergens in de buurt. Zij trouwt als Adelheijd ter Woerd op 5 mei 1813 op 32-jarige leeftijd met Albertus Johannes ter Huirne uit Groenlo, daghuurder van beroep.^8]
Het onweerde en bliksemde op die dag en het voelde absoluut niet als lente.^[9]

In het jaar agtienhonderd en dertien den vijfde der maand Meij zijn voor ons Berend Hendrik Egberts adjunct Maire en officier van den Burgerrechterlijke Staat der gemeente van Groenlo, (…) Arrondissement Zutphen, Departement van den Boven Ijssel verschenen Albertus ter Heurne, daghuurder meerderjarige zoon van wijlen Jan Derk te Huerne en Harmina Plekenpoel alhier tegenwoordig hare toestemming gevende tot hert voorgenomen huwlijk, oud AgtenTwintig jaren, blijkens doop en dood cedullen door de Maire van Groenlo afgegeven aan Mairie, en Adelheyd ter Woord Meerderjarige dogter van wijlen Hendrik te Woord en wijlen Anna Waierdinck blijkens doop cedul van de Maire van Vreden, en Dood cedullen door den Mairie van Winterswijk afgegeven, Dienstmaagd oud twee en dertig jaren woonachtig in de Buurschap Meddoh, Mairie Winterswijk, welke ons verzogt hebben het door hun voorgenomen huwlijk te voltrekken, waar van de afkondigingen voor de hoofd deur van ons huys der gemeente (…) geschied zo mede aan de Mairie Winterswijk blijkens certificaat door de Maire van Winterswijk afgegeven, op den derde en veerden Zondag der maand April, geene verhindering tegen het gemelde huwlijk te onzen kennisse zein gebragt, hebben wij aan hun verzoek voldoende na voorlezing van alle der voornoemde vorengemelde stukken als mede van het derde hoofdstuk des Burgerlijk Wetboek tot opschrift hebbende gegeven verklaren wij in naam der wet dat Aalbertus te Huirne en Adelheyd ter Woord, door het huwlijk verbonden zeijn van het welke wij acte hebben opgemaakt, in tegenwoordigheid van Jan Hendrik Hanselman, Bouwman oud vier en vijftig,  Jan Arent Siebelink, Bouwman, oud twee en dertig jaren, Jan Huskes oud Agt en vijftig jaren Bouwman, en Derk Siebelink oud veer en dertig jaren Bouwman, alle woondende in den Mairie en geene bloed of aanverwanten van de Echtgenoten tegen de welke deeze acte na dat op de beijde registratie was overgeschreven en voorgelezen nevens (…) en de beyde  (…) getuygen is onderteekend als hebbende de contractanten en de Moeder der Egtgenoot, en de twee laatste getuygen verklaard niet te kunen schrijven, en hebben de getuygen onder Eede verklaard wel te weten dat de ouders van de contractanten overleden zijn

J. Hanselman, Arent Syebelynck, B H, Egberts

Huwelijksacte Albertus ter Heurne en Adelheyd ter Woord 05-05-1813^[10]

Aleida verhuist van Winterswijk naar het Olde Hoes op B 34.^[11] Daar woont zij met Albert en hun kinderen tot aan haar dood op 11 juni 1853.

Op 4 november in dat jaar doen haar man Albert en haar zoon Herman en dochter Anna Maria aangifte der nalatenschap^[13]. Hieruit blijkt dat Herman als beroep wever opgeeft en niet bouwman of landman. De boerderij brengt kennelijk niet voldoende op en Herman moet extra inkomsten zien te vinden.
Aleijda heeft volgens de memorie van successie geen testament nagelaten, maar zij is voor de helft eigenaar van de percelen B 332, B 336 en B 372.
Albert en Anna Maria kunnen niet schrijven en zetten dus een kruisje onder de memorie.

84/2836                                              Memorie van aangifte de nalatenschap van
4 november 1853                               van Alijda te Woerds overleden in het
Dl 6 fol 8 n.3245                                 schependom Groenlo den 11 juni 1853^[14]
(…)

De ondergeteekende Albertus Johannes ter Huerne zonder beroep in de gemeente Groenlo wonende, weduwenaar van Alijda te Woerds,
Anna Maria ter Heurne, buiten beroep, en Hermanus Hendrikus ter Heurne, wever, beide in het schependom Groenlo woonachtig kiezende te zamen domicilie ten woonhuize hunner vader den eersten aangever welker laatste mede aldaar domicilie kiest
                                                                          Verklaren
Dat op den Elfden junij achtienhonderd drieenvijftig in het schependom van Groenlo alwaar zij het laatst woonde zonder het bestaan eener uiterste wilsbeschikking is overleden Alejda te Woerds, buiten beroep, nalatende tot eenige erfgenamen de hier bovengenoemde wettige kinderen, en eerstgenoemde aangever, door de overledene de navolgende onroerende goederen zijn nagelaten te weten
1^e. De helft van een huis en erf gelegen in het schependom van Groenlo, kadastraal bekend onder sectie B van het geheel groot twee roeden dertig ellen^[15]
2^e. De helft van een perceel bouwland gelegen als voren, sectie B No. 332 in het geheel groot zesenvijftig roeden tachtig elle
3^e. De helft van een dito perceel bouwland gelegen als voren, sectie B, No 372 in het geheel groot twintig roeden, - zijnde het onder nummero 1 opgenoemde huis en Erf er (…)^[16]telijk bij het kadaster onder No 336.
Verders verklaren de ondergeteekenden dat door gemeld overlijden geen vruchtgebruik is vervallen noch fideĭ-commis ^[17] is overgegaan, en eindelijk dat door niemand, dan door de genoemde erfgenamen, iets uit de nalatenschap van de overleden genoten wordt.
De beide nevenstaande handmerken zijn na voorlezing dezer Memorie van aangifte eigenhandig gesteld de eerste door Albertus Johannes te Huirne, de andere door Anna Maria te Huirne, hetgeen eerste (…)de Burgemeester van en te Groenlo den 4 November 1853

+ +^[18]   H.H ter huirene
                                                    Huiskes

In de memorie is sprake van twee kinderen, Hermanus Hendrikus en Anna Maria, maar samen met Albert krijgt Aleijda vier kinderen, twee dochters en twee zonen. De oudste zoon Jan Hendrik (1817) wordt maar 10 dagen oud^[19].

 Bronnen

[1] www.buurtschap.info/d27.html; https://tesellefamily.org/nl/winterswijk-nederland/de-naam-te-selle/.
[2] www.genealogiedomein.nl : In de begraafboeken van de Nederduits Gereformeerde Gemeente Winterswijk wordt hij Teube Warrierdink genoemd.
[3] https://www.barockkirche-zwillbrock.de/kirche/
[4] https://nl.wikipedia.org/wiki/Herstel_van_de_bisschoppelijke_hi%C3%ABrarchie_in_Nederland
[5]www.geldersarchief.nl ; https://www.familysearch.org/ark:/61903/3:1:939K-K59Y-8T?i=287&cc=1949343&cat=122302 img 288
[6] http://www.ecal.nu :Toegangsnummer:0139 Gemeentebestuur Groenlo, (1793) 1811 - 1932 (1952)/ Inventarisnummer: 1086/p. 441 www.geldersarchief.nl
[7] Zie voetnoot 5
[8] www.familysearch.org  : Groenlo > Huwelijken 1811-1822 > image 30 of 127; Rijksarchief de Gelderland, Arnhem (Gelders Archive, Arnhem). www.ecal.nu :Toegangsnummer:0139 Gemeentebestuur Groenlo, (1793) 1811 - 1932 (1952) Inventarisnummer: 1086 p. 441
[9] KNMI
[10] Zie voetnoot 5
[11] https://www.ecal.nu/ Toegangsnummer:0139 Gemeentebestuur Groenlo, (1793) 1811 - 1932 (1952) Inventarisnummer: 1083, img 106
[12] www.geldersarchief.nl Register van akten van overlijden in de gemeente Groenlo 1853 img 145
[13] www.geldersarchief.nl 0029 Memories van Successie, Kantoor Groenlo Inventaris 1. Register IV, akten van het recht van successie en van overgang bij overlijden en stukken betreffende die vaststelling Akten, 1851-1855. img 273.
[14] www.geldersarchief.nl Toegangsnummer: 0029 Memories van Successie, Kantoor Groenlo, Inventarisnummer 36, folio 287
[15] Roede = are, el = centiare
[16] onleesbaar
[17]  https://www.juridischwoordenboek.nl/: aanwijzing van een erfgenaam (de verwachter) die zijn erfdeel niet rechtstreeks van de erflater ontvangt, maar via een ander die als eerste erfgenaam is aangewezen (de bezwaarde)
[18] Handmerken van Albert en Anna Maria
[19] www.geldersarchief.nl