Jan Derk ter Heurne (1729-1807)

Jan Derk ter Heurne wordt geboren op 24 april 1729^[1] als jongste zoon van Arent ter Heurne en Berentjen Hemin(c)k. Hij heeft nog twee broers, Berent en Jan en een zus Jenneken. Het gezin woont op boerderij de Heurne in Huppel, een buurtschap bij Winterswijk.

https://www.familysearch.org/

Voor ons is Jan Derk het meest interessant, want hij blijkt de man te zijn waar onze familie direct van afstamt.
Vader Arent, landbouwer, sterft in 1751 en de oudste zoon Berent erft de boerderij. Dat betekent dat de broers Jan en Jan Derk elders werk moeten zoeken op een boerderij. Twee jaar later blijkt Jan Derk dat werk inderdaad gevonden te hebben, want hij trouwt op 5 augustus 1753 met Aeltjen te Veneversloo^[2]. Zij is de weduwe van Thomas Roerdink^[3] uit Eefsele en heeft bij haar huwelijk met Thomas, de naam Roerdink overgenomen. Het huwelijk bleef kinderloos.
 

00.07.1753 den .. - Jan Derk terHeurne , j.m. soon van wijlen Arent ter Heurne uit Huppel onder Wenterswijk, met Aeltjente Veneversloo, wed. van wijlen Thomas Roordink in Ephsele. Getrout d. 5 august.

Als Thomas sterft, waarschijnlijk rond 1751, hertrouwt zij dus met de dan 24-jarige Jan Derk. Waarschijnlijk is het zo dat Jan Derk, een daghuurder, zich als knecht verhuurt  - misschien op het Olde Hoes - om het boerenwerk te doen. Misschien doet hij dat als Thomas Roerdin(c)k nog leeft of na diens dood. Op deze manier zal Jan Derk wellicht op het Olde Hoes terechtgekomen kunnen zijn. Hij is namelijk geboren in Huppel bij Winterswijk en daar in de Nederduits Gereformeerde gemeente gedoopt op 24 april 1729

24.04.1729 JAN DERK, sv Arent ter Heurne
g: Jan Beernink, Berent te Broeke, Jenneken Koenderink^[4]..

Hij heeft zich waarschijnlijk na of misschien wel al voor de dood van Thomas Roerdin(c)k als knecht verhuurt. Vanaf 1753 wordt hij namelijk ook wel Jan Derk Roerdink genoemd. In ieder geval staat hij als zodanig bekend als zijn vrouw Aaltjen in februari 1784 overlijdt.

Datum                Naam                Voornaam        Toevoeging                       Plaats
14-02-1784        Roedink             Jan Derk           sijn vrou Altien                 Eefsel ^[5]

Over hun huwelijk weten we verder niets behalve dat er van hen geen kinderen bekend zijn .
Jan Derk blijft niet lang alleen op de boerderij en hertrouwt op 28 juni^[6] in hetzelfde jaar - hij is dan 55 jaar - met de 33-jarige Harmijna Pleckenpo(e)l uit Harreveld/Zieuwent. Harmina is daar katholiek gedoopt op 23 mei 1751^[7].

23.05.1751 baptizata est HARMINA PLECKENPOL cujus parentes Henricus Pleckenpol et Aleidis ....
patrini Jan Pleckenpol et Willemcken Beerten

Hoe en waar hij Harmina heeft leren kennen is onduidelijk. Misschien was ze meid op het Olde Hoes of ergens in de buurt. Op het moment van het huwelijk woont Harmina in Hupsel onder Eibergen. Dus ze is niet ‘intern op de boerderij’. Het lijkt een gemengd huwelijk, want de hele familie van Jan Derk is Nederduits gereformeerd en Harmina rooms-katholiek gedoopt. Haar ouders, oudere zus en broer zijn Nederduits gereformeerd gedoopt. Dat heeft te maken met het feit dat het rooms-katholieke priesters – vanwege de Reformatie - nog tot 1750 verboden is om kinderen te dopen^[8]. Jan Derk en Harmina gaan zowel in Eibergen als in Groenlo in de Nederduits gereformeerde kerk in ondertrouw.^[9]. Op 26 juni zijn ze getrouwd voor de katholieke kerk in Groenlo^[10]

05.06.1784 den 5 junij - Ingeschreven - Jan Derk Roerdink, weduwenaar van wijlen Aaltjen Roerdink in Eefzele, met Harmina Plekkenpoel, d. van Hendrik Plekkenpoel uit ’t Zuwent, thans wonende in Hupzele onder Eijbergen. Getr. den 27 dito.^[11]

De Nederduits Gereformeerde Gemeente te Eibergen geeft een attestatie[^12] af naar Groenlo en schrijft het huwelijk ook in.

06.06.1784 den 6 junij - op attestatie van Groenlo - Jan Derk Roerdink, weduwenaar van wijlen Aaltjen Roerdink in Eefsele onder Groenlo, met Harmina Plekkenpoel, dogter van Hendrik Plekkenpoel uit het Ziwent, thans wonende in Hupsel onder Eijbergen. Den 25 junij met attestatie na Grol om te trouwen.^[13]

Opvallend is dat hij in de huwelijksinschrijving in het trouwboek van de R.K. parochie te Groenlo werd ingeschreven als Joannes Theodorus. Dat klinkt katholieker dan Jan Derk.
De naam Huirne bleef behouden want hun - drie katholiek gedoopte - kinderen, kregen allemaal ‘Huirne’ als achternaam. De oudste zoon Albertus Joannes werd ‘Huirne op Klein Roerdinck’ genoemd. In zijn huwelijksakte uit 1813 is ‘Klein Roerdinck’ verdwenen^[14]. De andere twee kinderen van Jan Derk en Harmijna, Aleijda en Bernardina, stonden respectievelijk ingeschreven als ‘te Huirne op Roerdinck’ en ‘te Huirne Roerdinck’. Bij hen is dus in de geboorteakte ‘Klein’ verdwenen uit de achternaam.

Ze trouwen in woelige tijden. In Frankrijk breekt in 1789 de revolutie uit en de Fransen proberen de idealen van ‘vrijheid, gelijkheid en broederschap’ daarna ook te verspreiden binnen de rest van Europa. In de steenkoude winter van 1794/1795 trekken Franse troepen ons land binnen en in februari 1795 verschijnen ze in Groenlo. Kennelijk veroorzaken zij en de coalitietroepen veel schade want diverse inwoners van Groenlo en Eefsele krijgen schadevergoeding of een vergoeding voor verrichte hand- en spandiensten. Ook Jan Derk en - later- zijn zoon Albert ontvangen een bedrag.^[15]

Kinderen van Jan Derk en Harmina.

Albertus Joannes Huirne (1785-1868) (Albert), hun oudste zoon, geboren in Groenlo op B32^[16], wordt gedoopt op 18 april 1785^[17]
Hij krijgt nog twee zusjes: Aleijda (1787-1830) en Bernardina (1790-1865).

Jan Derk overlijdt in 1807^[18] . In het dodenboek staat hij dan vermeld als Jan Derk ter Heurne Roerdink.